Đường vào bản Mỏ Ba.

Thành lập cách đây 37 năm, xóm Mỏ Ba là nơi định cư của các gia đình thuộc nhiều dân tộc (6 dân tộc: H’mông, Kinh, Dao, Nùng, Sán Dìu, Tày), trong đó dân tộc H’mông chiếm khoảng 60%. Họ cư trú trong những ngôi nhà tuềnh toàng làm từ những mảnh gỗ ghép lại, mùa hè thì nắng lọt đầy nhà, mùa đông gió rít qua từng khe gỗ lạnh buốt.

Một góc xóm núi buổi chiều tà.

Cuộc sống nghèo đói quanh năm chỉ trông chờ vào nương lúa, nương ngô, một số gia đình người Dao thì có thêm đồi chè. Hầu hết, đồng bào ở đây duy trì lối canh tác nông nghiệp lạc hậu, phần lớn dựa vào thiên nhiên, tự cung tự cấp về lương thực. Toàn xóm có tới 98 /137 số hộ gia đình thuộc diện nghèo. Trong đó, có những gia đình còn không có nổi bữa cơm trắng vào những ngày giáp hạt, họ phải ăn mèm mén, thậm chí phải nhịn đói.

Những ngôi nhà tuềnh toàng, trống hoác chẳng đủ che cái nắng mùa hè, giá lạnh ngày đông.

Xóm có hơn 130 hộ gia đình nhưng có tới hơn 800 nhân khẩu. Gia đình bình thường có 5-6 người con, không ít gia đình 10 con, thậm chí, có gia đình 19 người con. Em Vương Văn Ló (12 tuổi, dân tộc mông, Mỏ Ba) chia sẻ: nhà em có 13 anh em, em không nhớ hết tên các anh chị em trong gia đình mình”.

Cảnh tượng mua bán hiếm hoi ở Mỏ Ba.

Đồng bào ở đây sinh đẻ tự nhiên tại nhà, các bà mẹ hầu như không bao giờ đến trạm y tế xóm. Phụ nữ gần như 100% không biết chữ. Trẻ em phần lớn chỉ học hết cấp 1. Một số trong đó theo học đến cấp hai nhưng cũng rất ít em hoàn thành được chương trình THCS. Trong xóm không có lấy nổi một phiên chợ. Cuộc sống cứ thế quay trong cái vòng luẩn quẩn của nghèo đói, khó khăn nơi núi rừng hoang vu.

Những tấm ván ghép tạm bợ làm chuồng nuôi heo.

Trẻ em ít đến trường mà ở nhà giúp đỡ cha mẹ làm việc.

Bữa cơm chỉ có rau là chính, còn quà vặt chủ yếu là những đồ ăn, thức uống tự làm ra, những vật dụng trong nhà cũng trở thành món đồ chơi không thể thiếu.

Trò chơi quen thuộc trong những buổi chiều chăn trâu.

Nụ cười ngây thơ.

Nếu 11-12 người con vẫn “chưa ưng cái bụng” thì cái vòng luẩn quẩn đông con, đói ăn, ít học bao giờ mới trở thành quá khứ?

Nghiêm Liên - Thanh Hoa

BS. Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM

“Trong mùa nóng nhiệt độ, độ ẩmcao là điều kiện thuận lợi để các loại vi khuẩn sinh sôi nảy nở rất nhanh và đâychính là nguồn gây các bệnh như: tiêu chảy cấp, thương hàn, viêm gan, dịch tả…Các thức ăn vỉa hè này nếu được chế biến bởi các thực phẩm không đảm bảo chấtlượng, sử dụng các phụ gia giúp thực phẩm lâu ôi thiu, tạo màu, tạo mùi,...không an toàn, còn có khả năng gây ngộ độc mạn tính - Bác sĩ Diệp cho biết.

Theo PGS-TS Nguyễn Thị Bay, Đại học Y Dược TP.HCM thì “bệnh tại miệng” và do đóchế độ ăn uống rất quan trọng. “Mùa hè là mùa nắng nóng, cơ thể mất nước qua cơchế điều nhiệt và thực phẩm trong môi trường dễ ôi thiu... có thể gây nên nhiềubệnh tật. Các loại nước pha chế bày bán trên vỉa hè thường không đảm bảo vệ sinhvà có thể gây bệnh bất cứ lúc nào.”

Một cuộc khảo sát gần đây nhất với người tiêu dùng với gần 10,000 người cho thấyhơn 96% người tiêu dùng khẳng định các hàng quán vỉa hè, nước uống đường phố rấtnguy hiểm và có nguy cơ gây bệnh tật. Điều này được chứng minh khi mới đây ViệnKiểm nghiệm và Hợp chuẩn thuộc Hiệp hội thực phẩm chức năng Việt Nam đã kiểm tramột số mẫu nước uống và nguyên liệu làm nước uống đường phố. Kết quả, 100% nhiễmkhuẩn E.coli, B.cereus, nem mốc và có hàm lượng kim loại nặng như chì, cadimi,thủy ngân... Kiểm tra của Chi cục ATTP TP.HCM cũng cho biết hầu hết các loạinước uống đường phố mà cơ quan này kiểm tra trong tháng 7 đều nhiễm vi sinh ởmức nghiêm trọng.

Để sống khỏe và an toàn

Trước thực trạng các loại nước uống đường phố gây nguy hiểm cho người tiêu dùng,theo nhiều chuyên gia, cần tập thói quen “ăn có trách nhiệm, uống có ý thức” vàthoát khỏi tâm lý số đông “trời kêu ai nấy dạ” của người tiêu dùng hiện nay.

“Không ăn uống ở các quán xá vỉa hè nhìn bằng cảm quan là không sạch sẽ. Nênchọn quán xá có tên tuổi, chỗ ngồi trong nhà hay các loại nước uống đóng chaicủa các nhà sản xuất uy tín trong nước” - Bác sĩ Ngọc Diệp cho biết.

PGS-TS Nguyễn Thị Bay, Đại học Y Dược TP.HCM

Cũng theo Bs.Diệp, chế độ dinhdưỡng có vai trò đặc biệt trong bảo vệ và nâng cao sức khỏe. Nếu kiên trì ápdụng chế độ dinh dưỡng hợp lý từ khi còn trẻ sẽ giúp chúng ta phòng chống bệnhtật, kéo dài tuổi thọ, duy trì sự tươi trẻ. Do đó, nên có một chế độ ăn uốngđiều độ hằng ngày (ăn ba bữa chính mỗi ngày), tuyệt đối không bỏ bữa.

Một chế độ ăn hợp lý cần dựa trên sự cân đối giữa các nhóm thực phẩm sinh nănglượng, là chất đạm (thịt, cá, trứng, sữa, đậu hũ,..) chất béo (dầu mỡ), chất bộtđường (cơm, gạo, nuôi, mì, bún, phở,..).và các vi chất (sắt, iốt, kẽm,.. vitaminA, D, E, C, nhóm B). Nên chọn các loại rau lá nhiều hơn các loại củ. Không nênuống nhiều các loại nước có gas, bia rượu.

Ngoài ra, mọi người nên có lối sống tích cực thường xuyên vận động thể lực mỗingày, cần tham gia vào các hoạt động thể dục thể thao tối thiểu một giờ mỗingày, tạo cho mình thói quen sinh hoạt vui vẻ, lành mạnh, tạo cuộc sống tinhthần thật sự vui vẻ và thoải mái.

Theo PGS-TS Bay, xu hướng chăm sóc sức khỏe hiện nay trên thế giới là về với cácgiá trị thiên nhiên và chọn các loại nước uống được chế biến từ các loại tráicây, thảo mộc, trà xanh… “Nếu có điều kiện nên chế biến tại nhà, chọn mua cácloại nguyên liệu trái cây, rau củ, thảo mộc tươi và an toàn. Trong khi chế biếnthì nên đảm bảo sạch sẽ, dùng hết trong ngày không để qua đêm vì có thể gây ngộđộc. Tuy nhiên, nếu cuộc sống bận rộn, bạn có thể chọn mua các loại nước đóngchai của các nhà sản xuất uy tín trong nước".

Mùa nóng tránh xa các loại nước uống không an toàn

Chí Tài